Amatör Telsiz Frekanslarının Yetkisiz Kullanımı

I. Giriş: Amatör Telsiz Frekanslarının Yasal Çerçevesi ve Yetkisiz Kullanım Riskleri

A. Amatör Telsizciliğin Tanımı ve Amacı

Amatör telsizcilik, belirli frekans bantlarında, kişisel ilgi, teknik deneyim ve eğitim amacıyla yapılan, ticari veya siyasi olmayan bir haberleşme faaliyetidir. Bu faaliyetler, ulusal ve uluslararası düzenlemelere tabidir ve kamu yararı gözetilerek yürütülür. Amatör telsizciler, teknolojik gelişime katkıda bulunmak, haberleşme becerilerini geliştirmek ve özellikle afet ve acil durumlarda kamu hizmetlerine destek sağlamak gibi önemli roller üstlenirler. Bu faaliyetin yasal sınırlar içinde kalması, hem haberleşme düzeninin korunması hem de bireysel ve ulusal güvenlik açısından büyük önem taşımaktadır.

B. Türkiye'deki Yetkili Kurumlar ve Mevzuat

Türkiye'de elektronik haberleşme sektörünün düzenlenmesi ve denetlenmesi, esasen Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) sorumluluğundadır. BTK, 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu (EHK) kapsamında yetkilendirme, frekans tahsisi, denetim ve yaptırım görevlerini yürütmektedir. Kurumun adı, 2813 sayılı Telsiz Kanunu'nda yapılan değişikliklerle kurulan Telekomünikasyon Kurumu'ndan, 5809 sayılı Kanun ile Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu olarak değiştirilmiştir. BTK'nın ülke genelinde 7 bölge müdürlüğü bulunmaktadır.

Amatör telsizcilik belgesi sınav ve belgelendirme süreçleri ise Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü (KEGM) tarafından Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) ile koordineli olarak yürütülmektedir. Amatör telsizcilik e-sınav başvuruları KEGM'nin resmi internet adresi üzerinden e-Devlet şifresi ile veya doğrudan e-Devlet üzerinden elektronik ortamda yapılmaktadır. Bu çoklu kurum yapısı, amatör telsizcilik alanındaki düzenleyici ve operasyonel süreçlerin çok katmanlı olduğunu ortaya koymaktadır.

Türkiye'de amatör telsizcilik faaliyetleri, temel olarak 2813 sayılı Telsiz Kanunu (1983), 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu (2008) ve Amatör Telsizcilik Yönetmeliği ile düzenlenmektedir. 5809 sayılı Kanun'un yürürlüğe girmesiyle birlikte, 2813 sayılı Kanun'un bazı hükümleri yürürlükten kalkmış olsa da, 2813 sayılı Kanun'un tamamının ilga edilmediği, aksine kurumun adını değiştirerek ve yetkilerini genişleterek bir devamlılık sağlandığı görülmektedir. Bu durum, yetkisiz kullanıma ilişkin yaptırımların tek bir kanun maddesinden değil, eylemin niteliğine göre farklı kanunlardan kaynaklanabileceği anlamına gelmektedir. Örneğin, 2813 sayılı Kanun'un cezai hükümleri, özellikle "telsiz tesisi kurma" gibi eylemler için hala geçerliliğini korurken, 5809 sayılı Kanun'un bazı maddeleri "ruhsatsız telsiz istasyonu işletme" gibi eylemlere yönelik adli para cezaları öngörmektedir. Ayrıca, haberleşmenin gizliliğinin ihlali gibi durumlarda Türk Ceza Kanunu (TCK) hükümleri de uygulanabilmektedir.

Bu alanın bu denli detaylı bir mevzuatla düzenlenmesi ve birden fazla kamu kurumunun yetki alanına girmesi, amatör telsizciliğin sadece bir hobi olmaktan öte, ulusal güvenlik, kamu düzeni ve haberleşme altyapısının bütünlüğü açısından kritik bir öneme sahip olduğunu göstermektedir. Bu durum, yetkisiz kullanımın sadece bir "kural ihlali" değil, aynı zamanda ciddi bir kamu düzeni ihlali olarak algılandığına işaret etmektedir. Devletin bu frekansların kontrolünü bu kadar önemsemesi, yetkisiz kullanıma yönelik yaptırımların ciddiyetini ve kapsamını da artırmaktadır.

II. Yetkisiz Kullanıma Yönelik Uyarı Metni

A. Amatör Telsiz Frekanslarının Kullanım Esasları

Amatör telsiz frekansları, Türkiye'de Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü (KEGM) tarafından düzenlenen sınavları başarıyla tamamlayarak Amatör Telsizcilik Belgesi almış kişilere tahsis edilmiş, özel kullanım alanlarıdır. Bu frekanslar, uluslararası anlaşmalar ve ulusal mevzuatla belirlenmiş standartlara tabidir. Bu özel kullanım alanları, teknik bilgi ve kişisel ilgi geliştirme, deneysel çalışmalar yapma ve özellikle afet ve acil durum haberleşmelerine destek verme amacı taşır; kesinlikle ticari, siyasi, kişisel çıkar sağlama veya yasa dışı amaçlarla kullanılamaz.

Haberleşmelerin açık ve anlaşılır olması, genel ahlak kurallarına uygun olması ve çağrı işaretinin düzenli olarak belirtilmesi zorunludur. Uluslararası amatör haberleşme ve uygulamalarında kullanılan yöntemler dışında, üçüncü tarafların dinlemesini engelleyen özel şifreli sistemler veya şifreleme yöntemleri kullanmak da yasaktır. Acil durum haberleşmesi veya tatbikat çalışmaları sırasında kamu kurum ve kuruluşlarına ait frekanslar, sadece acil durumlarda görevlendirilecek istasyonlar listesinde yer alan amatör telsizcilik belgesi sahiplerince kullanılabilir.

B. Yetkisiz Kullanımın Ciddiyeti ve Hukuki Sonuçları

ÖNEMLİ UYARI: Amatör telsiz frekans listeleri, yalnızca amatör telsizcilik belgesine sahip kişilerin yasal ve etik sınırlar içinde faaliyet göstermesi amacıyla düzenlenmiştir. Bu frekansların, amatör telsizcilik belgesi olmayan kişilerce veya başka niyetlerle kullanılması kesinlikle yasaktır ve Türk Ceza Kanunu ile ilgili özel kanunlar kapsamında ağır hukuki ve cezai yaptırımlara tabidir.

"Amatör olmayan" veya "başka niyetle kullanmak isteyenler" ifadesi, sadece lisanssız kişileri değil, aynı zamanda lisanslı olsa bile Amatör Telsizcilik Yönetmeliği'ndeki yasaklı faaliyetleri gerçekleştirenleri de kapsamaktadır. Bu, ticari kazanç sağlama, özel haberleşmeleri dinleme/kaydetme, yasa dışı faaliyetler, müzik yayını yapma, genel ahlaka aykırı ifadeler kullanma, kendini tanıtmama, izinsiz dinlenen haberleşmeyi ifşa etme gibi geniş bir yelpazeyi ifade eder. Bu tür eylemler, sadece idari para cezaları ve cihazlara el konulmasıyla sınırlı kalmayıp, hapis cezalarına, adli para cezalarına ve adli sicil kaydına yol açabilir.

Amatör telsiz frekanslarındaki haberleşmelerin genellikle "açık" nitelikte olmasına rağmen, özel veya kişisel nitelikteki telsiz iletişimlerinin yetkisiz dinlenmesi, kaydedilmesi veya ifşa edilmesi, Türk Ceza Kanunu (TCK) kapsamında ciddi suçlar teşkil etmektedir. Bu durum, yetkisiz kullanıcılar için telsiz mevzuatına ek olarak, haberleşmenin gizliliği ilkesi üzerinden ek bir hukuki risk katmanı oluşturmaktadır. Özellikle casusluk, şantaj veya kişisel verilerin kötüye kullanılması gibi "başka niyetlerle" yapılan dinleme ve ifşa eylemleri, çok daha ağır cezalarla sonuçlanabilir.

III. Yasal Dayanaklar: İlgili Kanunlar ve Yönetmelikler

Yetkisiz telsiz kullanımına ilişkin yaptırımlar, Türk hukuk sistemindeki birden fazla kanun ve yönetmelik tarafından düzenlenmektedir. Bu çok katmanlı yapı, her bir ihlalin niteliğine göre farklı hukuki sonuçlar doğurabilmektedir.

A. 2813 Sayılı Telsiz Kanunu Hükümleri

5 Nisan 1983 tarihli 2813 sayılı Telsiz Kanunu, Türkiye'de telsiz haberleşmesinin temelini oluşturan ilk kapsamlı düzenlemelerden biridir. Bu Kanun, her türlü telsiz sisteminin kurulması ve işletilmesinin Devletin yetki ve sorumluluğu altında olduğunu açıkça belirtmektedir. Kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerin telsiz cihazlarını, Ulaştırma Bakanlığı'nca (günümüzde BTK) incelenip kontrol edilerek kullanma izni verilmedikçe işletemeyecekleri hükme bağlanmıştır. Kanunun 34. maddesi, 9 Haziran 1937 tarihli ve 3222 sayılı eski Telsiz Kanunu'nu yürürlükten kaldırmıştır. Ancak, 2813 sayılı Kanun'un kendisi 5809 sayılı Kanun tarafından tamamen yürürlükten kaldırılmamış, aksine BTK'nın kuruluşu ve yetkileri gibi konularda değişikliklere uğramış ve bazı cezai hükümleri güncel mevzuatta hala geçerliliğini korumaktadır.

Cezai Yaptırımlar: 2813 sayılı Kanun, yetkisiz telsiz tesisi kurma ve kullanma eylemlerine yönelik ağır cezalar öngörmektedir :

• Madde 12: Ruhsatsız verici veya verici-alıcı telsiz tesisi kuranlar veya ruhsat aldıktan sonra bu tesisleri maddi çıkar, siyasi amaç veya Milli Güvenlik gereklerini dikkate almadan kullananlar altı aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılırlar.
• Madde 13: Gerekli ruhsatı almaksızın verici veya verici-alıcı telsiz tesisi kuranlar bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılırlar. Bu madde, ruhsatsız tesis kurma eylemini daha ağır bir suç olarak tanımlamaktadır.
• Ağırlaştırılmış Haller: Yukarıda belirtilen fiillerin, Anayasa'nın 120 nci maddesi gereğince ilan edilen olağanüstü hal, sıkıyönetim, seferberlik veya savaş halinde işlenmesi durumunda cezalar önemli ölçüde artırılır. Madde 12 ihlali için öngörülen ceza iki yıldan beş yıla kadar hapis, Madde 13 ihlali için ise beş yıldan on yıla kadar ağır hapis cezası olarak uygulanır. Bu durum, ulusal güvenlik ve kamu düzeni açısından telsiz iletişiminin kritik önemini vurgulamaktadır.
• Müsadere: Bu bent hükümlerine göre mahkumiyet halinde, ayrıca telsiz tesislerinin müsaderesine (el konulmasına) de hükmolunur. Bu yaptırım, yasa dışı faaliyetlerde kullanılan ekipmanların da devlet tarafından ele geçirilmesini sağlamaktadır.

B. 5809 Sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu Hükümleri

10 Kasım 2008 tarihli 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu, elektronik haberleşme sektöründe düzenleme ve denetleme yoluyla etkin rekabetin tesisi, tüketici haklarının gözetilmesi, ülke genelinde hizmetlerin yaygınlaştırılması, kaynakların etkin ve verimli kullanılması, haberleşme altyapısı, şebeke ve hizmet alanında teknolojik gelişimin ve yeni yatırımların teşvik edilmesi gibi geniş amaçları taşımaktadır. Kanun, elektronik haberleşme hizmeti sunmak ve/veya şebekesi kurup işletmek isteyen şirketlerin BTK düzenlemeleri çerçevesinde bildirimde bulunmaları veya kullanım hakkı almaları gerektiğini belirtir; izinsiz faaliyetler yasaktır.

Cezai Yaptırımlar: 5809 sayılı Kanun, özellikle ruhsatsız telsiz istasyonu işletme eylemine yönelik adli para cezaları öngörmektedir:

• Madde 63 (4): Ruhsatsız telsiz istasyonu işletmenin karşılığı ikibin güne kadar adli para cezasıdır. Adli para cezasının bir gün karşılığı en az 20 TL ve en fazla 100 TL olarak belirlenmiştir. Bu durumda, hakimin takdirine göre ceza miktarı 200.000 TL'ye kadar çıkabilmektedir. Bu hüküm, 1980'lerdeki hapis cezası uygulamasına kıyasla, ruhsatsız işletme eylemine yönelik yaptırımda bir değişiklik olduğunu göstermektedir.
• Ön Ödeme: Ceza Kanunumuzda düzenlenen ön ödeme kurumu kapsamında, 5809 sayılı Kanun'un 63. maddesinde belirtilen bazı suçlar için (örneğin 50 günden 100 güne kadar adli para cezası gerektiren suçlarda) şüpheli tarafından kabul edilmesi ve ödenmesi halinde kamu davası açılmaz. Cumhuriyet savcılığı tarafından yapılan tebliğ üzerinden on gün içerisinde ödeme yapıldığı takdirde takipsizlik kararı verilir. Ön ödeme, Cumhuriyet Savcısının kararı halinde birer ay ara ile üç eşit taksit şeklinde de ödenebilir.
• Örgütlü Suçlar: Madde 63'te tanımlanan suçların bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, verilecek cezalar yarısı oranında artırılır. Bu faaliyette bulunan tüzel kişi ise, hakkında 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'ndaki bunlara özgü güvenlik tedbirlerine de hükmolunur. Bu durum, suçun organize bir şekilde işlenmesinin yaptırımları önemli ölçüde ağırlaştırdığını göstermektedir.

C. Amatör Telsizcilik Yönetmeliği Hükümleri

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından çıkarılan Amatör Telsizcilik Yönetmeliği, amatör telsizcilik faaliyetlerinin usul ve esaslarını detaylı bir şekilde belirlemektedir. Yönetmelik, amatör telsizcilerin uyması gereken kuralları ve yasaklı faaliyetleri açıkça tanımlayarak, bu alandaki düzeni sağlamayı amaçlamaktadır.

Yasaklı Faaliyetler (Madde 35): Yönetmeliğin 35. maddesi, amatör telsiz istasyonlarının kesinlikle yapmaması gereken faaliyetleri kapsamlı bir şekilde sıralamaktadır :

• Amatör telsiz istasyonunu herhangi bir ücret, maddi çıkar veya doğrudan/dolaylı ödül vaadi karşılığında kullanmak.
• Amatör frekans bantlarında canlı veya kayıtlı ticari radyo ve televizyon programları yayınlamak.
• Acil ve olağanüstü durumlar dışında, Amatör Telsizcilik Belgesi olmayan kişilerle haberleşmek veya haberleşmeye izin vermek.
• Üçüncü taraf mesajlarını para, ücret veya maddi çıkar karşılığında iletmek.
• Amatör telsiz istasyonları aracılığıyla herhangi bir sebep veya amaçla müzik yayınlamak.
• Herhangi bir yasa dışı amaç veya faaliyetle ilgili haberleşmeye girişmek.
• Uluslararası amatör haberleşme ve uygulamalarında kullanılan yöntemler dışında, üçüncü tarafların çeşitli cihaz ve yazılımlarla dinlemesini engelleyen özel şifreli sistemler kullanarak uluslararası amatör haberleşme mesajlarını (Q kodları, Mors kodu, RTTY, SSTV, FSTV, PSK, PACTOR, AMPR, APRS, TCP/IP vb.) almak veya göndermek.
• Haberleşmelerde genel ahlaka aykırı söz ve ifadeler kullanmak veya işletme kurallarına uymamak.
• Yanlış veya yanıltıcı haberleşmeye girişmek veya üçüncü tarafların çağrı işaretlerini veya belgelerini bu Yönetmelikte belirtilen ayrıcalıklar dışında kullanmasına izin vermek.
• Kendini tanıtmaksızın haberleşme yapan amatör telsiz istasyonları.
• Amatör telsiz hizmeti dışında tesadüfen kaydedilen veya dinlenen haberleşmelerin gizliliğini çoğaltmak, üçüncü taraflara dağıtmak, kullanmak veya ihlal etmek.
• Hava seyrüsefer haberleşme sistemleri ile donatılmış hava araçlarında amatör telsiz istasyonları kurmak ve işletmek.
• Amatör Telsizcilik Belgesi'nin geçerlilik süresi dolmuşken haberleşmek.
• Sivil savunma teşkilatının acil ve olağanüstü durumlarda verdiği talimatlar dışında, Amatör Telsizcilik Belgesi'nde izin verilen frekans bandı, emisyon tipi ve güç dışında haberleşmek.
• Olağanüstü durumlar dışında, TK Bölge Müdürlüklerinden izinsiz röle çalıştırmak.

İdari Tedbirler (Madde 36): Yönetmeliğin 36. maddesi, amatör telsiz istasyonlarının yukarıda belirtilen yasakları ihlal etmeleri durumunda uygulanacak idari tedbirleri düzenlemektedir :

• İstasyon sorumlusuna yapılan hatalı işlemi belirten bir uyarı yazısı gönderilir ve açıklama istenir. İstasyon sorumlusu, uyarı yazısını belirtilen süre içinde detaylı olarak cevaplandırmak zorundadır.
• Yanıtlar yetersiz görülürse veya yanıt verilmezse, amatör telsiz ve/veya istasyon belgeleri iptal edilir ve gerekirse TK (BTK) veya TK Bölge Müdürlükleri tarafından hukuki işlem başlatılabilir.
• İhlal teknik bir arızadan kaynaklanıyorsa, arıza giderilene kadar istasyon çalıştırılamaz. Arızanın giderilmesi TK Bölge Müdürlüklerine bildirilmelidir. Gerekirse, istasyonun tekrar çalışmasına izin verilmeden önce TK laboratuvarlarında test istenebilir.

Belge ve Ruhsat İptali (Madde 38): Amatör telsiz belgesi ve istasyon ruhsatı aşağıdaki durumlarda iptal edilir :

• Yönetmeliğin 35. maddesinde belirtilen yasaklara aykırı davranışların tespit edilmesi halinde.
• 2813 sayılı Telsiz Kanunu'nun 12. maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen koşulların oluşması halinde (yani, ruhsatlı telsiz tesisinin maddi çıkar, siyasi amaç veya Milli Güvenlik gereklerini dikkate almadan kullanılması durumunda).

İstasyon Kullanım Yasağı (Madde 40): Savaş, seferberlik, sıkıyönetim ve Telsiz Yayın Kontrolü (TYK) ilanında, amatör istasyonların kullanımına ilişkin tüm takdir yetkisi sorumlu ve yetkili makama aittir; aksi takdirde iletişim yasaklanır.

BTK tarafından yayınlanan "Telsiz Kurulum ve Kullanımlarında Dikkat Edilecek Hususlar" başlıklı kılavuz da kullanıcıların telsiz cihaz ve sistemini kurarken veya kurdururken izne/tahsise ilişkin tüm detaylara tam uyumlu olmasını ve Kurum teknik düzenlemelerine uygun cihazları kullanmasını zorunlu kılar. Kurumdan izin almaksızın tahsiste belirtilen değerler dışında kurulum veya kullanım yapılamaz. İzin/tahsis tarihinden itibaren altı ay içinde sistemin kurulmaması halinde izin iptal edilir.

D. Türk Ceza Kanunu (TCK) Kapsamında Değerlendirme

Türk hukuk sisteminde, telsiz mevzuatına ek olarak, haberleşmenin gizliliğini koruyan genel hükümler de bulunmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, haberleşmenin gizliliğini temel bir insan hakkı olarak güvence altına almıştır ve bu ilke, telsiz iletişimini de kapsamaktadır. Dolayısıyla, genel kural olarak, telsiz iletişiminin de gizliliği bulunmaktadır ve yetkisiz dinlenilmesi hukuka aykırıdır.

Haberleşmenin Gizliliğini İhlal Suçu (Madde 132): Türk Ceza Kanunu'nun 132. maddesi, tarafların rızası olmaksızın haberleşmenin (telsiz iletişimi dahil) hukuka aykırı olarak dinlenilmesi, kaydedilmesi veya ifşa edilmesini suç olarak tanımlamaktadır.

• Cezalar:

  • Suçun temel şekli (dinleme veya okuma yoluyla ihlal): 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası.
  • Haberleşmenin kayda alınması suretiyle gizliliğin ihlali (üçüncü bir kişi tarafından): 2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası.
  • Haberleşme içeriğinin ifşa edilmesi suretiyle gizliliğin ihlali: 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası.
  • Kişinin kendisiyle yapılan haberleşme içeriğini diğer tarafın rızası olmaksızın hukuka aykırı olarak alenen ifşa etmesi: 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası. İfşa edilen bu verilerin basın ve yayın yoluyla yayımlanması halinde de aynı cezaya hükmolunur.

• Yargı Kararlarıyla Yapılan Dinlemeler: Suç işlendiğine dair somut delillerin bulunması ve hakim kararıyla izin verilmesi halinde, kolluk kuvvetleri belirli telsiz iletişimlerini dinleyebilir ve kaydedebilir. Bu tür dinlemeler, Ceza Muhakemesi Kanunu'nda (CMK) belirtilen usul ve esaslara uygun olarak gerçekleştirilmelidir.

• Özel ve Kişisel İletişimlerin Yetkisiz Dinlenilmesi: İki veya daha fazla kişinin özel olarak gerçekleştirdiği telsiz konuşmalarının (örneğin, bir işletmenin kendi içindeki iletişimi veya avcıların arasındaki konuşmalar) tarafların rızası olmaksızın dinlenilmesi ve kaydedilmesi TCK'nın ilgili hükümleri gereğince suçtur.

• Ticari veya Haksız Menfaat Elde Etme Amacıyla Dinleme: Telsiz iletişimlerini ticari amaçlarla veya haksız menfaat elde etmek için dinlemek ve bu bilgileri kullanmak da yasa dışıdır ve ek hukuki sorumluluklar doğurabilir.

• Dinlenen Bilgilerin İfşa Edilmesi veya Yayılması: Yasal olsun veya olmasın, elde edilen telsiz iletişim bilgilerinin yetkisiz kişilerle paylaşılması, ifşa edilmesi veya yayınlanması da hukuka aykırıdır ve suç teşkil edebilir.

• Lisanssız veya Yasa Dışı Telsizlerle Dinleme: Yasalara aykırı olarak kullanılan (ruhsatsız, kaçak vb.) telsizlerle yapılan dinlemeler de yasa dışıdır ve ayrı cezai yaptırımlara tabi olabilir.

• Cezanın Ertelenmesi, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) ve Adli Para Cezasına Çevrilmesi: Belirli şartlarda adli para cezasına çevrilme, HAGB kararı verilmesi veya cezanın ertelenmesi mümkündür.

Bu kanunlar arası ilişki ve kapsam çakışması, yetkisiz telsiz kullanımının çok yönlü hukuki risklerini ortaya koymaktadır. 2813 sayılı Kanun, daha çok telsiz tesisi kurma eylemini (veya ruhsatlı tesisin kötüye kullanımını) hapis cezasıyla ilişkilendirirken , 5809 sayılı Kanun'un 63. maddesi ruhsatsız telsiz istasyonu işletmeyi adli para cezasıyla cezalandırmaktadır. Bu, eylemin niteliğine göre uygulanacak kanunun ve cezanın farklılaşabileceğini göstermektedir. TCK ise, telsiz kullanımının içeriğine ve gizliliğine odaklanarak, telsiz kanunlarından bağımsız olarak uygulanabilecek ek bir hukuki risk alanı sunar. Bu katmanlı yapı, yetkisiz kullanımın sadece teknik bir ihlal değil, aynı zamanda ciddi bir suç olabileceği gerçeğini pekiştirmektedir.

Ayrıca, Amatör Telsizcilik Yönetmeliği'ndeki "maddi çıkar, siyasi amaç, yasa dışı amaç" gibi yasaklı faaliyetler, 2813 sayılı Kanun'un 12. maddesindeki "maddi çıkar veya siyasi amaçlarla veya Milli Güvenlik gereklerini dikkate almadan kullanma" suçlamasıyla doğrudan örtüşmektedir. Bu doğrudan bağlantı, idari bir ihlalin aynı zamanda daha ağır cezai yaptırımlara (hapis cezası) yol açabileceğini ve yaptırımların birbiriyle entegre olduğunu göstermektedir. Bu nedenle, "başka niyetle kullanım" ifadesi, hem idari hem de cezai sorumluluklar doğurabilecek geniş bir yelpazeyi ifade etmektedir.

IV. Yetkisiz Kullanımın Cezaları ve Yaptırımları

Yetkisiz telsiz kullanımı, Türk hukukunda idari, adli para ve hapis cezaları gibi çeşitli müeyyidelerle karşılaşma riskini barındırmaktadır. Yaptırımlar, ihlalin niteliğine, ağırlığına ve işlendiği koşullara göre farklılık göstermektedir.

A. Hapis Cezaları

• 2813 Sayılı Telsiz Kanunu Kapsamında:
  • Madde 12: Ruhsatsız verici veya verici-alıcı telsiz tesisi kuranlar veya ruhsat aldıktan sonra bu tesisleri maddi çıkar, siyasi amaç veya Milli Güvenlik gereklerini dikkate almadan kullananlar altı aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılırlar.
  • Madde 13: Gerekli ruhsatı almaksızın verici veya verici-alıcı telsiz tesisi kuranlar bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılırlar.
  • Olağanüstü Haller: Olağanüstü hal, sıkıyönetim, seferberlik veya savaş halinde işlenmesi durumunda cezalar ağırlaştırılır: Madde 12 ihlali için iki yıldan beş yıla kadar hapis; Madde 13 ihlali için beş yıldan on yıla kadar ağır hapis cezası uygulanır.
• Türk Ceza Kanunu Kapsamında (Haberleşmenin Gizliliğini İhlal):
  • Haberleşmenin gizliliğini ihlal (dinleme/okuma yoluyla): 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası (TCK Madde 132/1).
  • Haberleşmenin kayda alınması suretiyle gizliliğin ihlali (üçüncü kişi tarafından): 2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası (TCK Madde 132/1).
  • Haberleşme içeriğinin ifşası: 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası (TCK Madde 132/2).

B. Adli Para Cezaları

• 5809 Sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu Kapsamında:
  • Madde 63 (4): Ruhsatsız telsiz istasyonu işletmenin karşılığı ikibin güne kadar adli para cezasıdır. Adli para cezasının bir gün karşılığı en az 20 TL ve en fazla 100 TL arasında değişebilir, bu da hakimin takdirine göre 200.000 TL'ye kadar bir cezaya tekabül edebilir.
  • Ön Ödeme İmkanı: Bazı durumlarda (örneğin 50 günden 100 güne kadar adli para cezası gerektiren suçlarda), şüpheli tarafından kabul edilmesi ve ödenmesi halinde kamu davası açılmaz.

C. İdari Para Cezaları

Araştırma materyallerinde yetkisiz amatör telsiz kullanımı için doğrudan bir "idari para cezası" maddesi açıkça belirtilmemiştir. Ancak, genel olarak yasalara uyulmadığında cihazlara el konulması ve idari para cezaları uygulanabileceği ifade edilmektedir. Bu durum, Amatör Telsizcilik Yönetmeliği'ndeki idari tedbirlerin (uyarı, belge iptali) doğrudan bir para cezası içermediğini, ancak BTK'nın genel denetim ve düzenleme yetkileri kapsamında farklı idari yaptırımların söz konusu olabileceğini düşündürmektedir. Bu durum, mevzuatın bazı alanlarda doğrudan çakışmak yerine birbirini tamamlayıcı nitelikte olduğunu göstermektedir.

D. Cihazlara El Konulması (Müsadere) ve Ruhsat/Belge İptali

• Müsadere: 2813 sayılı Telsiz Kanunu kapsamında mahkumiyet halinde, yetkisiz kurulan veya kullanılan telsiz tesislerine el konulur. Genel olarak, yasalara aykırı kullanılan cihazlara el konulabilir.
• Ruhsat/Belge İptali: Amatör Telsizcilik Yönetmeliği'nde belirtilen yasaklı faaliyetlerin ihlali durumunda amatör telsiz ve/veya istasyon belgeleri iptal edilir. Ayrıca, BTK'nın telsiz kurulum ve kullanımında dikkat edilecek hususlar kılavuzuna göre, izin/tahsis süresi içinde sistemin kurulmaması halinde de izin iptal edilir.

E. Özel Durumlarda Artırılmış Cezalar

• Olağanüstü Haller: Savaş, seferberlik, sıkıyönetim gibi durumlarda yetkisiz telsiz kullanımı cezaları önemli ölçüde artırılır. Bu, ulusal güvenlik açısından telsiz iletişiminin kritik rolünü yansıtmaktadır.
• Örgütlü Suçlar: 5809 sayılı Kanun Madde 63 kapsamında tanımlanan suçların bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, verilecek cezalar yarısı oranında artırılır. Bu faaliyette bulunan tüzel kişi ise, hakkında Türk Ceza Kanunu'ndaki bunlara özgü güvenlik tedbirlerine de hükmolunur.

Türkiye'deki yetkisiz telsiz kullanımına ilişkin yaptırımlar, ihlalin niteliğine ve ağırlığına göre idari uyarıdan başlayıp, belge iptali, adli para cezası ve hatta hapis cezasına kadar uzanan aşamalı ve kapsamlı bir yapıya sahiptir. Bu durum, hukuki sistemin caydırıcılığını artırmayı ve farklı türdeki ihlallere karşı esnek bir yanıt vermeyi amaçladığını göstermektedir. Basit bir kural ihlalinden (örneğin kimlik belirtmeme) daha ciddi eylemlere (örneğin ruhsatsız tesis kurma) doğru yaptırımların ağırlaştığı gözlemlenmektedir. Ayrıca, Türk Ceza Kanunu'nun devreye girmesiyle, iletişimin içeriğine yönelik ihlallerde de ek cezalar uygulanabilmektedir.

Tablo 1: Türkiye'de Yetkisiz Telsiz Kullanımına İlişkin Cezalar ve Yaptırımlar (Kanunlara Göre)

Tablo 2: Amatör Telsizcilik Yönetmeliği Kapsamında Yasaklı Faaliyetler (Madde 35) ve İdari Tedbirler (Madde 36)

V. Sonuç ve Tavsiyeler

Amatör telsiz frekanslarının yetkisiz kullanımı, Türkiye Cumhuriyeti yasaları kapsamında ciddi suçlar teşkil etmektedir ve çok yönlü hukuki müeyyidelerle karşılaşma riskini barındırır. Bu rapor, 2813 sayılı Telsiz Kanunu, 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu ve Türk Ceza Kanunu başta olmak üzere ilgili mevzuat çerçevesinde, yetkisiz kullanımın idari, adli para ve hapis cezaları gibi ağır yaptırımlarla karşılandığını detaylandırmıştır. Telsiz cihazlarına el konulması da bu yaptırımların önemli bir parçasıdır.

BTK ve KEGM gibi yetkili kurumlar, amatör telsizcilik faaliyetlerini sıkı bir şekilde denetlemekte ve mevzuata aykırı durumlar karşısında kararlı bir şekilde idari ve hukuki süreçleri işletmektedir. Özellikle haberleşmenin gizliliğini ihlal eden eylemlerin, telsiz mevzuatından bağımsız olarak Türk Ceza Kanunu kapsamında ağır hapis cezalarıyla sonuçlanabileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Cezaların aşamalı yapısı, basit bir kural ihlalinden başlayarak, yasa dışı amaçlarla tesis kurma veya haberleşmenin gizliliğini ihlal etme gibi daha ciddi eylemlere doğru artan bir caydırıcılık sergilemektedir.

Bu kapsamlı hukuki çerçevenin ışığında, amatör telsiz frekanslarını kullanmayı düşünen veya halihazırda kullanan tüm bireyler için aşağıdaki tavsiyeler önem arz etmektedir:

• Yetkilendirme Zorunluluğu: Amatör telsizcilik faaliyetinde bulunmak isteyen kişilerin mutlaka Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü tarafından yetkilendirilmiş sınavlara girerek Amatör Telsizcilik Belgesi almaları zorunludur. Belgesiz kullanım, ciddi hukuki sonuçlar doğuracaktır.
• Mevzuata Tam Uyum: Belgesiz veya yetkisiz telsiz kullanımı, yasa dışı dinlemeler, ticari amaçlı yayınlar, şifreli veya genel ahlaka aykırı iletişim gibi Amatör Telsizcilik Yönetmeliği'nde belirtilen yasaklı faaliyetlerden kesinlikle kaçınılmalıdır.
• Bilgi Güncelliği: Mevzuat değişiklikleri ve güncel uygulamalar hakkında bilgi sahibi olmak için BTK ve KEGM'nin resmi duyuruları ile ilgili kanun ve yönetmelik metinleri düzenli olarak takip edilmelidir.
• Hukuki Danışmanlık: Herhangi bir tereddüt durumunda veya hukuki bir sorunla karşılaşılması halinde, uzman bir hukuk danışmanından yardım alınması, olası yaptırımların önüne geçilmesi veya hukuki sürecin doğru yönetilmesi açısından büyük önem taşımaktadır.